Crowdfunding rendement: theorie en praktijk

Indien u geld wilt verdienen via crowdfunding kunt u kiezen uit drie vormen van crowdfunding: leningen, aandelen en converteerbare leningen. Deze vormen van crowdfunding met financieel rendement worden ook wel crowdfinance genoemd. De projecten om in te investeren worden aangeboden door een groot aantal crowdfundingplatformen dat nationaal en internationaal optreedt als dienstverlener tussen de geldvragers (de bedrijven en projecten) en de geldgevers (de ‘crowd’). Wat zijn de kenmerken van de verschillende vormen voor u als geldgever?

Crowdfundig via leningen

In deze vorm bestaat het rendement uit een vaste rente en aflossing van de lening gedurende de, vooraf bepaalde, looptijd.
U ontvangt periodiek rente over het nog openstaande leningbedrag en u ontvangt aflossing afhankelijk van het overeengekomen aflossingsschema (lineair, annuïteit of obligatie).
Na de laatste aflossing is de lening volledig afgelost en eindigt uw financïele relatie met het bedrijf of project.

Crowdfunding via aandelen

Bij aandelen wordt het rendement bepaald door de uitbetaling van dividend en / of door de waarde bij verkoop van de aandelen.
U wordt aandeelhouder van een bedrijf of project en ontvangt afhankelijk van het behaalde resultaat een periodieke winstuitkering (dividend).
Omdat u als investeerder mede-eigenaar bent geworden ontvangt u dividend zolang het bedrijf of project actief is en uiteraard zolang er financiële ruimte is om dividend uit te kunnen betalen.
Indien u de mogelijkheid krijgt de aandelen weer te verkopen ontvangt u tevens (een deel) van uw investering terug plus eventuele meerwaarde.

Crowdfunding via converteerbare leningen

Deze vorm van crowdfunding is een combinatie van leningen en aandelen.
U verstrekt allereerst een lening met een vaste looptijd en een vaste rente. Gedurende de leningsperiode wordt er echter geen aflossing uitbetaald (obligatielening).
Na afloop van de lening kunt u de lening met een, vooraf vastgelegde, korting omzetten in aandelen in het bedrijf of project.
Als aandeelhouder ontvangt u vervolgens dividend uit het bedrijf of project.
Indien u niet kiest voor een conversie van lening naar aandelen zal het leningsbedrag aan het einde van de looptijd volledig afgelost worden.

In Nederland is crowdfunding via leningen veruit het populairst.

In Nederland is meer dan 90% van het aantal projecten: crowdfunding via leningen

Crowdfunding rendement: theorie

Om te begrijpen wat uw werkelijke rendement is op een crowdfundinglening is het belangrijk om bij de theorie te beginnen.

Stap 1: contante waarde

Rendement draait in de basis om de ‘tijdswaarde van geld’. Een geldbedrag in de toekomst ( b ) kan een andere waarde hebben dan de huidige (contante) waarde ( cw b) van dit zelfde geldbedrag. Om de contante waarde te bepalen van een toekomstig geldbedrag, bijvoorbeeld de uitbetaling van uw crowdfundinglening, wordt gebruik gemaakt van een rentevoet ( x% ). De contante waarde is tevens afhankelijk van de periode ( p^t ) waarop de toekomstige uitbetaling plaatsvindt ten opzichte van de waarderingsdatum ( p⁰ ). Een toekomstig geldbedrag wordt volgens onderstaande formule ‘contant gemaakt’ :

cw b = b / ( 1 + x% ) ^ ( p^t – p⁰ )

Stap 2: netto contante waarde

Uw crowdfundinglening wordt vaak over meerdere periodes uitbetaald. Elke uitbetaling van uw lening heeft een eigen contante waarde. De door u verstrekte lening ( i ) minus alle contante waarden van de toekomstige geldbedragen is de netto contante waarde ( ncw b ) van uw lening:

ncw b = ( cw b¹ + cw b² + cw b³ + cw b^… ) – i

Stap 3: rendement (‘IRR’)

Op basis van de netto contante waarde kan de stap gemaakt worden naar rendement. De rentevoet waarbij de netto contante waarde van de lening precies op 0 uitkomt is namelijk het rendement op de lening. Dit wordt ook ‘Internal Rate of Return’ of kortweg ‘IRR’ genoemd.

In theorie is het rendement op uw lening dus uiteindelijk afhankelijk van drie componenten:

hoogte van de investering ( i )
hoogte van toekomstige uitbetalingen ( b )
timing van toekomstige uitbetalingen ( p^t )

Crowdfunding rendement: praktijk

Zodra u investeert in een crowdfundinglening worden een aantal zaken vastgelegd in de leningsvoorwaarden:

A. rente
B. looptijd
C. aflossingsvorm
D. inleg (hoogte en moment)
E. het aantal uitbetalingen per jaar
F. kosten van het crowdfundingplatform (hoogte en moment)
G. voorwaarden bij vervroegde aflossing
H. voorwaarden bij vertraagde uitbetaling
I. gestelde zekerheden

U kunt u hiermee vooraf bepalen hoe hoog de verwachte uitbetalingen van rente en aflossing zijn en wanneer deze naar verwachting plaatsvinden. Tevens weet u vooraf wat uw werkelijke rendement is:

op basis van het moment van inleg (direct bij toezegging inleggen of pas bij de start van de lening?)
inclusief de kosten van het crowdfundingplatform
in geval van vervroegde aflossing
in geval van vertraagde aflossing

U weet ook welke zekerheden gesteld zijn in geval van een faillissement / default. Of u rekening moet houden met belastingheffing over de openstaande lening hangt af van uw persoonlijke situatie.

Op welke wijze bovenstaande zaken invloed hebben op uw rendement en / of hoogte van de uitbetalingen leggen wij u graag uit aan de hand van een voorbeeld op basis van een jaarrente van 7,00% (A), een looptijd van 36 maanden (B) en een inleg van € 10.000 (D)

C. Aflossingsvorm

Bij crowdfunding via leningen is vooraf duidelijk hoeveel en wanneer u uitbetaald krijgt. Het uitbetalen van een lening via crowdfunding bestaat uit rente (een vooraf afgesproken verschuldigd percentage) en aflossing (het bedrag waarmee de lening periodiek wordt afgelost). De rente wordt berekend over de nog openstaande lening op een bepaald moment. De wijze van aflossing is dus bepalend voor de hoogte van de uitbetalingen. Welke aflossingsvormen zijn er en welke invloed hebben ze op de som van alle uitbetalingen?

Lineair

Bij deze vorm van aflossen wordt het aflossingsbedrag gelijk verdeeld over het totaal aantal periodes.
U ontvangt elke periode een gelijk aflossingsbetaling en de rentebetaling neemt geleidelijk af gedurende de looptijd van de lening.
Het rendement komt uit op 7,00%.
De som van alle uitbetalingen is € 11.046,02.

Annuïtair

Bij deze vorm van aflossen is de optelling van rente en aflossing gedurende de gehele looptijd aan elkaar gelijk.
U ontvangt dus elke periode een vast totaalbedrag van rente en aflossing.
In dit vaste totaalbedrag neemt de aflossingscomponent toe en de rentecomponent af gedurende de looptijd van de lening.
Om een rendement van 7,00% te maken ligt de som van alle uitbetalingen wat hoger dan bij lineaire aflossing, namelijk op € 11.080,40.
De uitbetalingen ( b ) liggen aan het begin ( p^t ) immers wat lager en aan het einde wat hoger dan bij lineaire aflossing.

Obligatie

Bij deze financieringsvorm wordt pas aan het einde van de looptijd van de lening de totale lening afgelost.
De rentebetalingen zijn constant gedurende de looptijd van de lening en aan het einde van de looptijd ontvangt u de totale aflossingsbetaling in één keer.
Om een rendement van 7,00% te maken ligt de som van alle uitbetalingen hoger dan bij lineaire en annuïtaire aflossing, namelijk op € 12.035,49.
De uitbetalingen ( b ) liggen aan het begin immers lager (alleen rente) en de volledige aflossing vindt pas in de laatste periode plaats ( p^t ).

D. Moment van inleg

Het moment van investeren (inleg van het geld) ten opzichte van het moment van eerste uitbetaling is belangrijk.
In het voorbeeld wordt standaard uitgegaan van 1 maand tussen investeren en eerste uitbetaling.
Maar wat als de eerste uitbetaling niet 1 maand maar 3 maanden op zich laat wachten terwijl het vastgestelde uitbetalingsschema uitgaat van 1 maand?
Het rendement komt dan lager uit op 6,25% als gevolg van de aangepaste timing van uitbetaling ( p^t ).
De som van alle uitbetalingen ligt onveranderd op € 11.046,02.

E. Aantal uitbetalingen per jaar

Ook het aantal uitbetalingen per jaar is relevant.
In het voorbeeld wordt standaard uitgegaan van 12 uitbetalingen per jaar.
Wat als vooraf wordt afgesproken dat er maar 4 keer per jaar uitbetaald wordt?
Om een rendement van 7,00% te maken ligt de som van alle uitbetalingen dan wat hoger, namelijk op € 11.108,80.
De uitbetalingen vinden immers wat later plaats ( p^t ) en liggen dan ook wat hoger ( b ).

F. Kosten van het crowdfundingplatform

Het merendeel van de crowdfundingplatformen brengen hun kosten in gedeeltelijk rekening bij u als investeerder. Op deze pagina vindt u een overzicht van alle crowdfundingplatformen inclusief hun kostenstructuur. De aan u doorbelaste kosten van een platform hebben invloed op uw rendement.

Eenmalige kosten op moment van toezegging
- Een crowdfundingplatform kan bijvoorbeeld 1% eenmalige kosten bij u in rekening brengen.
- Indien de kosten direct bij het investeren verrekend worden stijgt de hoogte van de investering ( i ).
- Het rendement komt dan lager uit op 6,27%.
- De som van alle uitbetalingen ligt onveranderd op € 11.046,02.

Terugkerende kosten op moment van uitbetaling
- Een crowdfundingplatform kan ook 1% terugkerende kosten in rekening brengen.
- Hierdoor daalt de hoogte van de uitbetalingen ( b ).
- Het rendement komt dan lager uit op 6,00%.
- De som van alle uitbetalingen ligt lager, namelijk op € 10.900,50.

G. Vervroegde aflossing

Binnen de leningsvoorwaarden kan het mogelijk zijn dat de geldvrager (bedrijf of project) de lening vroegtijdig volledig aflost.
In geval van vervroegde aflossing wijzigt zowel de timing ( p^t ) als de hoogte uitbetaling ( b ).
In het voorbeeld ontvangt u de volledige resterende aflossing na 10 maanden.
Het rendement komt dan onveranderd uit op 7,00%.
De som van alle uitbetalingen ligt wat lager, namelijk op € 10.535,57.
Doordat de lening vervroegd is afgelost maakt u na 10 maanden immers geen rente meer.
Afhankelijk van de leningsvoorwaarden kunt u hier voor gecompenseerd worden wat tot een hoger rendement kan leiden.

H. Vertraagde uitbetaling

Het kan gebeuren dat een uitbetaling van rente en aflossing later plaatsvindt dan verwacht.
Normaal gesproken heeft dit geen invloed op uw rendement.
De lening wordt namelijk later afgelost waardoor de rente berekend wordt over een hoger openstaand leningsbedrag.
Indien uw renteberekening echter niet gecorrigeerd is heeft een vertraagde uitbetaling wel invloed op uw rendement als gevolg van gewijzigde timing van de uitbetaling ( p^t ).
In het voorbeeld lopen 2 uitbetalingen vertraging op na 8 correcte uitbetalingen.
De vertraagde (niet gecorrigeerde) uitbetalingen worden pas in de 11de maand uitbetaald.
Het rendement komt dan wat lager uit op 6,96%.
De som van alle uitbetalingen ligt onveranderd op € 11.046,02.

Faillissement / default

Bij een faillissement van het bedrijf of project stopt de uitbetaling van rente en aflossing definitief.
Een zogenaamde default heeft dus invloed op de hoogte van de uitbetalingen ( b ).
In het voorbeeld stoppen de uitbetalingen van rente en aflossing definitief na 10 maanden.
Het rendement is negatief omdat de investering hoger ligt dan de som van de uitbetalingen.
De som van alle uitbetalingen ligt fors lager, namelijk op € 3.272,52.
In het kasstroomoverzicht wordt het verschil tussen de verwachte en de werkelijke kasstroom duidelijk zichtbaar.
Afhankelijk van de leningsvoorwaarden kan u eventueel nog gecompenseerd aan de hand van gestelde zekerheden.
Gezien de reële kans op, en de grote impact van, een default is het verstandig uw beleggingen te spreiden.
Lees hier verder over de risico’s van defaults.

Belastingheffing

Indien u als particulier investeert via crowdfunding valt het nog openstaande leningsbedrag per 1 januari bij u in privé box 3. Jaarlijks kunt u over de waarde van deze vordering per 1 januari 2016 vermogensrendementsheffing (inkomstenbelasting) verschuldigd zijn. De ontvangen rente en de aflossingen zijn als zodanig niet belast in box 3. Uw netto-vermogen na ontvangen rente en aflossing wordt jaarlijks uiteraard wel in de vermogensrendementsheffing betrokken.

Een verlies op uw investering is niet aftrekbaar; er wordt enkel een lagere waarde in box 3 belast. Als de vordering later in waarde daalt kunt u in box 3 geen belasting over eerdere jaren terugkrijgen. Het kan dus zijn dat u belasting betaalt over een belegging die uiteindelijk maar gedeeltelijk uitbetaald wordt.