MKB bank niet realistisch volgens onderzoek Ministerie EZK

Naar aanleiding van een motie van Amhaouch in november 2020 om in kaart te bregen hoe de kredietverlening aan mkb-ondernemingen en kleine familiebedrijven versterkt zou kunnen worden, bijvoorbeeld door de oprichting van een mkb-bank, heeft staatssecretaris Mona Keijzer een onderzoek uit laten voeren door Dialogic. De resultaten hiervan zijn nu gepubliceerd.

Geen “normale” bank oprichten, maar bestaande initiatieven versterken

Het onderzoek richt zich op de vraag of de oprichting van een mkb-bank, regionaal en met lage lasten bij kredietverstrekking, de toegang tot kleine kredieten voor kleine en micro-ondernemingen kan helpen verbeteren.

De onderzoekers kwamen tot de volgende conclusies:
1. Vervolg de ingeslagen weg mede gebaseerd op de eerdere studie “Onderzoek beleidsaanpak MKB-financieringsmarkt” om met specifieke beleidsmaatregelen de werking van de mkb-financieringsmarkt, en in het bijzonder de verstrekking van kleine kredieten aan het mkb, te verbeteren. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om de invoering van een kredietregister (of breder: delen van data om risico-inschattingen door alle financiers makkelijker te laten verlopen) of het verbeteren van de kwaliteit van de adviesmarkt.

2. Begin geen nieuwe beleidsinitiatieven wanneer vooraf niet onomstotelijk vaststaat dat zij een meerwaarde hebben ten opzichte van het bestaand beleid voor de mkbfinancieringsmarkt. Stuur ook aan op het ten volle benutten van mkbfinancieringsinstrumenten die nu al bestaan, en waarvan de genoemde meerwaarde wel is aangetoond of zeer aannemelijk is.

3. Mocht er toch een nieuw beleidsinitiatief of uitbreiding van bestaand beleid komen, sluit dan zo goed mogelijk aan bij de bestaande infrastructuur (bijv. Qredits, Volksbank). Neem daarbij als uitgangspunt dat ondernemers vaak zowel financiering als advies zoeken.

4. De oprichting van een mkb-bank is alleen opportuun als duidelijk sprake is van een marktfalen (onvoldoende kleine kredietverlening aan het in de kern gezonde mkb). Over dit marktfalen wordt verschillend gedacht. Uit onze beknopte verkenning komt het beeld naar voren dat een nieuwe bank dan een relatief zwaar middel is, wanneer dat afgezet wordt tegen andere bestaande mogelijkheden om kleine kredietverlening aan het mkb te verbeteren, maar die nog niet volledig benut/ontwikkeld zijn (alternatieve financiering, onderbenutting van financieringsinstrumenten, uitgebreider delen van gegevens, verbeteren advieswereld).

5. De oprichting van een mkb-bank (eventueel via de omvorming van een bestaande bank als de Volksbank), is volgens ons een minder voor de hand liggende route om kleine kredietverstrekking aan het mkb te verbeteren (andere beleidsopties dragen ook bij aan de oplossing van knelpunten, de kosten wegen mogelijk niet op tegen de baten).

6. Neem bij de oprichting van een mkb-bank ook de optie in beschouwing om er geen ‘echte’ bank maar een ‘tussenbank’ van te maken, oftewel een financiële instelling die dankzij toegang tot de kapitaalmarkt relatief goedkoop kapitaal kan verstrekken aan (non-bancaire) financiers die dat weer door kunnen zetten in de vorm van kleine kredieten aan het mkb. Dit vergt nader onderzoek.

7. Overweeg tot slot vooral maatregelen die gericht zijn op verdere opschaling, professionalisering van de bestaande onafhankelijke financiers waarbij een gedeelde data-infrastructuur tot kostenreductie en betere risico-inschattingen moet leiden en waarmee de versnippering en slechte vindbaarheid van deze marktpartijen wordt tegengegaan.

Mijn interpretatie van de aanbevelingen van de onderzoekers is dat zij een “normale” mkb-bank niet adviseren om op te richten, maar zich eigenlijk te focussen op:
– Versterken huidige (non-bancaire) kredietverstrekkers
– Versterken adviesmarkt zodat ondernemers meer ondersteuning krijgen om financiering te vinden
– Versterken infrastructuur door middel van kredietregister
– Professionaliseren bestaande onafhankelijke financiers
– Oprichten “tussen-bank” om goedkoop kapitaal te verstrekken een non-bancaire financiers die zich op deze doelgroep richten.

Dutch Business Bank

Bij het laatste punt hebben ze het over de oprichting van een “Dutch Business Bank”. Ik pleit hier al enige tijd voor, ook omdat onderzoek in het VK heeft aangetoond dat zo een professionele organisatie daadwerkelijk de innovatie en toegang tot financiering voor het kleine mkb, maar ook voor startende ondernemers heeft vereenvoudigd.

Dit is al enkele jaren geleden in gang gezet, maar het heeft zijn effectiviteit vooral getoond bij de start van de Corona-crisis. In april vorig jaar besprak ik al uitgebreid in mijn nieuwsbrief hoe de Corona kredietverstrekking naar kleine ondernemers in het VK en enkele andere landen wel op gang kwam, terwijl dit in Nederland nog steeds niet gerealiseerd is. Uit de laatste NVB corona-monitor blijkt dat er via de KKC lening (specifiek voor kleine ondernemers) slechts €63 miljoen is verstrekt.

Uit de Kleinbedrijf-index (zie volgende artikel in deze nieuwsbrief) blijkt het effect hiervan. De helft van de kleine ondernemers ziet nu acuut in de financiële problemen.

Belangrijke rol voor Stichting MKB Financiering

Bovenstaande punten liggen in lijn met de initiatieven die de afgelopen periode ook al ingezet zijn door Stichting MKB Financiering. De staatssecretaris ziet dan ook een belangrijk rol voor SMF om ook de komende jaren deze ontwikkelingen vorm te geven en aan te jagen.

Ze schrijft in de begeleidende kamerbrief namelijk:

“Om de markt voor alternatieve financiering te stimuleren, professionaliseren en om een gelijker speelveld te creëren, heb ik de afgelopen drie jaar verschillende activiteiten van de stichting MKB Financiering financieel ondersteund. Zo heeft de stichting een gedragscode ontwikkeld waar 17 financiers zich bij aangesloten hebben. De komende maanden vindt overleg plaats met de stichting over haar activiteiten komende jaren, waaronder haar rol in het verder professionaliseren (zelfregulering) van de markt.”

Het rapport: “Beleidsopties voor het mkb-financieringslandschap”

De Kamerbrief: “Kamerbrief reactie op motie kredietverlening mkb”

Bron: Altfinance.nl